Hałas, choroby laryngologiczne, nieznośne i rozbrykane dzieci, trudna młodzież, konflikty z rodzicami czy stres wynikający z dużej odpowiedzialności – to podstawowe, ale nie jedyne problemy, z jakimi borykają się nauczyciele. Nic dziwnego zatem, że ta grupa zawodowa nie musi czekać do przekroczenia powszechnego wieku emerytalnego. Na jakich warunkach przysługuje wcześniejsza emerytura nauczyciela? ZUS proponuje cztery rozwiązania, oczywiście oprócz przejścia na emeryturę w powszechnie obowiązującym wieku.
Emerytura nauczyciela z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze
Na mocy art. 32 ustawy emerytalnej ZUS może przyznać nauczycielowi świadczenie emerytalne z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z art. 184 tej samej ustawy wcześniejsza emerytura nauczycielska przysługuje jeśli:
- nauczyciel ukończył 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
- na dzień 1 stycznia 1999 łączny staż pracy nauczyciela (okresy składkowe i nieskładkowe) wynosił: 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni);
- na dzień 1 stycznia 1999 staż pracy w charakterze nauczyciela (w pełnym wymiarze czasu pracy) wynosił 15 lat (mężczyźni i kobiety).
Ponadto ZUS stawia jeszcze jeden warunek: nauczyciel nie może być członkiem otwartego fundusze emerytalnego lub powinien przekazać środki z OFE do budżetu państwa (można to zrobić za pośrednictwem ZUS).
Emerytura według Karty Nauczyciela
Wcześniejsza emerytura nauczyciela może być przyznana również na podstawie przepisów określonych w art. 88 ust. 2a Karty Nauczyciela. W tej sytuacji nauczyciel musi spełnić 3 warunki:
- na dzień 31 grudnia 2008 musi mieć co najmniej 30 lat stażu pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej przynajmniej w połowie podstawowego wymiaru zajęć (uwaga: osoby pracujące w szkolnictwie specjalnym muszą wykazać 25 lat zatrudnienia i 20 lat pracy nauczycielskiej);
- nie może korzystać z OFE lub powinien przekazać środki zgromadzone na koncie w OFE do budżetu państwa (za pośrednictwem ZUS);
- musi rozwiązać każdy stosunek pracy wykonywanej w charakterze nauczyciela (dotyczy również nauczycieli gimnazjów, którzy dostali wypowiedzenie z powodu wygaszania szkolnictwa gimnazjalnego).
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne oraz emerytura pomostowa
Aby otrzymać świadczenie kompensacyjne, musisz przede wszystkim spełnić kryterium wiekowe zgodnie z art. 4 ust. 3 Ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Ponadto musisz udowodnić co najmniej 30-letni okres zatrudnienia (okresy składkowe i nieskładkowe), w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej przynajmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć.
Emerytura pomostowa przysługuje natomiast nauczycielom, wychowawcom oraz pedagogom, którzy pracowali w placówkach o szczególnych charakterze tj. młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, ośrodku szkolno-wychowawczym, schronisku dla nieletnich lub zakładzie poprawczym. Szczegółowe warunki nabywania tego świadczenia znajdują się w Ustawie o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008r.
