Hałas, choroby laryngologiczne, nieznośne i rozbrykane dzieci, trudna młodzież, konflikty z rodzicami czy stres wynikający z dużej odpowiedzialności – to podstawowe, ale nie jedyne problemy, z jakimi borykają się nauczyciele. Nic dziwnego zatem, że ta grupa zawodowa nie musi czekać do przekroczenia powszechnego wieku emerytalnego. Na jakich warunkach przysługuje wcześniejsza emerytura nauczyciela? ZUS proponuje cztery rozwiązania, oczywiście oprócz przejścia na emeryturę w powszechnie obowiązującym wieku.

Emerytura nauczyciela z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze

Na mocy art. 32 ustawy emerytalnej ZUS może przyznać nauczycielowi świadczenie emerytalne z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z art. 184 tej samej ustawy wcześniejsza emerytura nauczycielska przysługuje jeśli:

• nauczyciel ukończył 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
• na dzień 1 stycznia 1999 łączny staż pracy nauczyciela (okresy składkowe i nieskładkowe) wynosił: 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni);
• na dzień 1 stycznia 1999 staż pracy w charakterze nauczyciela (w pełnym wymiarze czasu pracy) wynosił 15 lat (mężczyźni i kobiety).

Ponadto ZUS stawia jeszcze jeden warunek: nauczyciel nie może być członkiem otwartego fundusze emerytalnego lub powinien przekazać środki z OFE do budżetu państwa (można to zrobić za pośrednictwem ZUS).

Emerytura według Karty Nauczyciela

Wcześniejsza emerytura nauczyciela może być przyznana również na podstawie przepisów określonych w art. 88 ust. 2a Karty Nauczyciela. W tej sytuacji nauczyciel musi spełnić 3 warunki:

• na dzień 31 grudnia 2008 musi mieć co najmniej 30 lat stażu pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej przynajmniej w połowie podstawowego wymiaru zajęć (uwaga: osoby pracujące w szkolnictwie specjalnym muszą wykazać 25 lat zatrudnienia i 20 lat pracy nauczycielskiej);
• nie może korzystać z OFE lub powinien przekazać środki zgromadzone na koncie w OFE do budżetu państwa (za pośrednictwem ZUS);
• musi rozwiązać każdy stosunek pracy wykonywanej w charakterze nauczyciela (dotyczy również nauczycieli gimnazjów, którzy dostali wypowiedzenie z powodu wygaszania szkolnictwa gimnazjalnego).

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne oraz emerytura pomostowa

Aby otrzymać świadczenie kompensacyjne, musisz przede wszystkim spełnić kryterium wiekowe zgodnie z art. 4 ust. 3 Ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Ponadto musisz udowodnić co najmniej 30-letni okres zatrudnienia (okresy składkowe i nieskładkowe), w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej przynajmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć.

Emerytura pomostowa przysługuje natomiast nauczycielom, wychowawcom oraz pedagogom, którzy pracowali w placówkach o szczególnych charakterze tj. młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, ośrodku szkolno-wychowawczym, schronisku dla nieletnich lub zakładzie poprawczym. Szczegółowe warunki nabywania tego świadczenia znajdują się w Ustawie o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008r.

Każdy pracownik ma do odebrania 20 dni lub 26 dni urlopu wypoczynkowego w zależności od stażu pracy. Urlop nie jest przywilejem, lecz „obowiązkiem” – pracownik nie może z niego zrezygnować, a pracodawca nie może zastąpić wolnych dni ekwiwalentem. Pracownik zyskuje prawo do urlopu wraz pierwszym dniem kalendarzowym, wyjątek stanowią jedynie osoby pracujące po raz pierwszy w życiu. Wyliczanie urlopu komplikuje się podczas rozwiązywania stosunku pracy. Wielu pracowników obawia się, że niewykorzystany urlop przepadnie. Z kolei inni chcieliby „zabrać” dni wolne do nowej pracy.

Wyliczanie urlopu przy zmianie pracy – dotychczasowy pracodawca

Przy zmianie pracy pracownik powinien wykorzystać cały urlop przysługujący mu za pełne przepracowane miesiące u dotychczasowego pracodawcy. Jeśli zatem pracownikowi przysługuje w 26 dni do wykorzystania w ciągu roku, a pracował do 30 czerwca, wówczas ma do odebrania 13 dni urlopu (26/12 miesięcy x 6 miesięcy = 13 dni). Jeśli zdążył wykorzystać np. 5 dni, pozostało mu zatem 8 dni. Zdarza się jednak, że okres wypowiedzenia jest zbyt krótki, by pracownik mógł odebrać zaległy urlop. W tej sytuacji pracodawca może wypłacić ekwiwalent za niewykorzystane dni urlopu.

Obliczanie urlopu nowemu pracownikowi

A jak przebiegnie wyliczanie urlopu przez nowego pracodawcę? Otóż jeśli pracownikowi przysługuje 26 dni urlopu, a będzie zatrudniony od 1 lipca, wówczas uzyska prawo do 13 dni urlopu – przy założeniu, że będzie pracował co najmniej do końca roku. Jeśli natomiast u poprzedniego pracodawcy pracownik wybrał więcej dni niż powinien, np. 15 dni zamiast 13, w tej sytuacji nowy pracodawca powinien obniżyć wymiar urlopu z 13 do 11 dni. Wynika to z zasady, że pracownik nie może wykorzystać więcej dni niż przysługuje mu z racji stażu pracy, w tym przypadku 26 dni.

Wyliczanie urlopu wypoczynkowego przy niepełnym etacie

Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do urlopu wypoczynkowego, dotyczy to również osób pracujących na część etatu. Aby obliczyć wymiar przysługującego urlopu należy pomnożyć pełny wymiar urlopu przez wymiar etatu wyrażony ułamkiem, np. 20 dni x 1/4  etatu = 5 dni, 26 dni x 3/4 etatu = 15 dni. Podczas wyliczania urlopu należy uwzględnić kilka zasad:

1. Urlopu udziela się na dni, ale rozlicza na godziny (1 dzień urlopu = 8 h)
2. Urlop należy wykorzystać w dni, które są dla pracownika dniami pracy.
3. Jeden dzień urlopu odpowiada jednemu dniowi pracy według rozkładu czasu pracy.

Przykład: Pracownikowi zatrudnionemu na 1/2 etatu (5 dni po 4 h) przysługuje 26 dni urlopu, ma zatem do wykorzystania 1/2  x 26 = 13 dni. Po przeliczeniu na godziny pracownikowi przysługuje 13 x 8 h = 104 godziny. Pracownik przebywał na urlopie 5 dni od poniedziałku do piątku, przy czym każdy dzień odpowiada 4 godzinom jego pracy. W rezultacie pracownik wykorzystał 5 x 4 = 20 godzin z przysługującego mu urlopu. Tym samym pozostało mu 104 – 20 = 84 godziny urlopu, czyli w rzeczywistości będzie nieobecny w pracy przez 21 dni (łącznie 26 dni).

Na mocy Rozporządzenia Ministra Edukacji (na wniosek Ministra Zdrowia) z 8 sierpnia 2014 roku ostatni nabór na kierunek technik farmacji nastąpił w roku szkolnym 2017/2018. Wprawdzie rekrutacja miała zakończyć się już w latach 2015/2016, jednak silny protest środowiska i szkół policealnych spowodował przedłużenie procesu wygaszania tego kierunku. Oczywiście osoby, które zdążyły ukończyć szkołę z dyplomem technika farmacji, lub są dopiero w trakcie nauki, nadal mogą pracować w aptekach. Ale czy zawód ten może być opłacalny, skoro Minister Zdrowia podjął decyzję o jego likwidacji? Sprawdź zatem, ile wynosi średnie wynagrodzenie na stanowisku technik farmacji – zarobki bynajmniej nie napawają optymizmem.

Ile zarabia technik farmacji?

Połowa osób pracujących w zawodzie technik farmacji zarabia w granicach 2400-3500 zł brutto, co daje ok. 1700-2500 zł na rękę. Stawki nie są zbyt imponujące, zwłaszcza biorąc pod uwagę odpowiedzialność ciążącą na tym stanowisku. W tej branży niewiele osób może liczyć na dodatkowe benefity, 17% pracowników otrzymuje dofinansowanie do aktywności fizycznej, zaś zaledwie 11% ma zapewnioną prywatną opiekę medyczną. Około 27%  techników farmacji otrzymuje miesięczną premię i większość osób (95%) jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Zarobki technika farmacji zależą przede wszystkim od stażu pracy, jednak nie mniejsze znacznie ma rodzaj firmy. Niewielkie, prywatne apteki oferują znacznie niższe wynagrodzenie niż korporacje aptekarskie. Niestety, kiepskie wynagrodzenie wynika m.in. z bardzo dużej konkurencji, gdyż kierunek technik farmaceuta był swego czasu najpopularniejszy wśród uczniów szkół policealnych.

Zarobki technika farmacji a odpowiedzialność zawodowa

Po zdobyciu dyplomu technika farmacji absolwent szkoły policealnej musi odbyć 2-letni staż pod okiem doświadczonego farmaceuty. W tym czasie ma ograniczone prawo do wykonywania swojego zawodu, a do jego obowiązków należy m.in.:

• konfekcjonowanie leków: przelewanie płynów do butelek i zamykanie ich; odważanie leków sproszkowanych i wsypywanie ich do kapsułek; formowanie pigułek i czopków; napełnianie słoików maścią; sporządzanie mieszanek ziołowych;
• odważanie i sprzedaż leków dostępnych bez recepty;
• napełnianie probówek preparatami obojętnymi;
• wykonywanie poleceń kierownika apteki przy wyrobie leków.

Po dwóch latach technik farmacji zyskuje prawo do samodzielnego wykonywania czynności w aptece, polegających na odważaniu, wytwarzaniu i sprzedaży leków, za wyjątkiem leków zawierających substancje o bardzo silnym działaniu, substancje psychotropowe oraz odurzające. Technik farmacji może zatem wydawać większość leków (także dostępnych na receptę) bez nadzoru farmaceuty. Tym samym ma wypływ za zdrowie, a nawet życie klientów apteki. Biorąc pod uwagę odpowiedzialność, z jaką codziennie ma do czynienia technik farmacji, zarobki na tym stanowisku (średnio 2000 zł netto) są zatrważająco niskie.